- εκαταίος
- Όνομα ιστορικών προσώπων.
1. Ε. ο Αβδηρίτης ή ο Τήιος (τέλη 4ου – αρχές 3ου αι. π.Χ.). Γραμματικός και φιλόσοφος της αυλής του Πτολεμαίου Α’ του Σωτήρα, βασιλιά της Αιγύπτου. Ήταν μαθητής του Πύρρωνα, αλλά έθεσε στη βάση της δικής του ηθικής διδασκαλίας την αυτάρκεια και όχι την πυρρώνειο αταραξία. Αναφέρεται ένα έργο του με σχόλια για την ποίηση του Ομήρου και του Ησιόδου. Πιο γνωστά, γιατί κυρίως αξιοποιήθηκαν από τον Διόδωρο, ο οποίος και τα αποκατέστησε, είναι δύο έργα του σε μορφή μυθιστορήματος. Το ένα αναφέρεται στην Αίγυπτο και σε αυτό προσπαθεί να αποδείξει ότι όλος ο πνευματικός πολιτισμός της εποχής του εξαρτάται από τη χώρα αυτή· το άλλο αναφέρεται στους Υπερβόρειους και αποτελεί μια ηθικολόγο ουτοπία, στην οποία ο Ε. επιδιώκει να παρουσιάσει ένα ηθικό πρότυπο.
2. Ε. ο Ερετριεύς (4ος αι. π.Χ.). Γεωγράφος από την Ερέτρια, που άκμασε κατά τα έτη 350-300 π.Χ. Έγραψε τα Ευβοϊκά και τα Ερετριακά. Ορισμένοι ισχυρίζονται πως καταγόταν από την Τέω και άλλοι από τη Μίλητο.
3. Ε. ο Μιλήσιος (περ. 560 – 490 π.Χ.). Ιστορικός και γεωγράφος. Σημαντική υπήρξε η συμμετοχή του στην εξέγερση των πόλεων της Ιωνίας εναντίον της Περσίας (499-494). Από τα έργα του σώζονται ελάχιστα αποσπάσματα. Περιλάμβαναν μια περιγραφή της Γης (Περίοδος γηςΠεριήγησις) σε δύο βιβλία, από τα οποία το πρώτο ήταν αφιερωμένο στην Ευρώπη και το δεύτερο στην Αφρική και στην Ασία, και μια πραγματεία των μυθικών γενεαλογιών (IστορίαιΓενεαλογίαιΗρωολογία) σε τέσσερα βιβλία. Ο Ε. ο Μιλήσιος υπήρξε ο πρώτος ο οποίος άσκησε κριτική στα παραδοσιακά στοιχεία της μυθολογίας και της ιστορίας.
* * *ἑκαταῑος, -αία, -ον (Α)αυτός που ανήκει ή αναφέρεται στην Εκάτη.
Dictionary of Greek. 2013.